Sáng 12/6 (theo giờ địa phương, chiều cùng ngày theo giờ Hà Nội), trong chương trình thăm chính thức Thụy Điển, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới thăm và có bài phát biểu chính sách quan trọng tại Đại học Kinh tế Stockholm, với chủ đề về làm sống động và nâng tầm quan hệ Việt Nam – Thụy Điển, cầu nối thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển ở Đông Nam Á và Bắc Âu.

Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, các thành viên Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam.

Đại học Kinh tế Stockholm với bề dày lịch sử là một trong những trường đại học uy tín hàng đầu châu Âu về đào tạo kinh doanh.

Quốc gia phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam

Mở đầu bài phát biểu tại đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ đặc biệt ấn tượng với triết lý giáo dục của trường, được gói gọn trong từ “TỰ DO” (FREE – viết tắt của: Fact and science based mindset; Reflective and self aware; Empathetic and culturally literate; Entrepreneurial and responsible). Đó là: Tư duy thực tiễn và khoa học; Tự ngẫm và tự nhận thức; Đồng cảm và có văn hóa; và Khởi nghiệp và trách nhiệm.

Theo Thủ tướng, điều này thể hiện tinh thần rộng lượng, khai phóng và tự do của đất nước và con người Thụy Điển. Thủ tướng cho biết, cách đây 80 năm, trong bản Tuyên ngôn độc lập của Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo và trình bày vào ngày 2/9/1945, “độc lập, tự do, hạnh phúc” là những từ khóa quan trọng nhất và sau đó đã trở thành tiêu ngữ trong các văn bản chính thức của Nhà nước Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh: Không có gì quý hơn độc lập, tự do. Để có được độc lập, tự do, hạnh phúc, dân tộc Việt Nam đã phải trả giá bằng máu, nước mắt và có thể nói, trong thế kỷ 20, không có dân tộc, đất nước nào trải qua nhiều đau thương, mất mát như dân tộc, đất nước Việt Nam.

Thủ tướng cho biết, chuyến thăm Thụy Điển lần này diễn ra vào thời điểm có ý nghĩa đặc biệt, đúng vào dịp Việt Nam kỷ niệm những mốc son lịch sử trọng đại: 80 năm Quốc khánh (2/9/1945 – 2/9/2025), 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025).

Chính phủ và nhân dân Thụy Điển luôn là người bạn thủy chung, gắn bó, nghĩa tình với Việt Nam. Thủ tướng nhắc lại, năm 1969 – khi công cuộc đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước của Việt Nam đang ở thời điểm khốc liệt nhất – Thụy Điển là quốc gia phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đây là một quyết định dũng cảm.

Chính tại Thủ đô Stockholm, gần 6 thập kỷ trước (1968), cố Thủ tướng Olof Palme đã cầm đuốc dẫn đầu đoàn tuần hành phản đối cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam. Ngày 30/4/1975, cũng tại Thủ đô Stockholm, người dân Thụy Điển đã xuống đường mừng chiến thắng lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước của dân tộc Việt Nam. Vào đúng dịp kỷ niệm 50 năm giải phóng đất nước vừa qua, (30/4/2025), Việt Nam đã nhận được bộ phim tài liệu “Việt Nam chiến thắng” (Victory Vietnam) mà các bạn Thụy Điển trao tặng.

Trong ký ức của nhiều người dân Việt Nam, Thụy Điển là biểu tượng sống động cho tấm lòng nhân ái, sự giúp đỡ chí tình. Những công trình Bệnh viện Nhi Thụy Điển, Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí, Nhà máy giấy Bãi Bằng đã trở thành những biểu tượng sẽ sống mãi trong lòng người dân Việt Nam.

Thủ tướng cho biết, người Việt Nam rất yêu những bản nhạc, giai điệu sâu lắng nhưng lãng mạn, ý nghĩa như bài “Happy New Year” của ABBA – đây cũng lời chúc mừng năm mới của biết bao thế hệ người dân Việt Nam.

Đến thăm đất nước Thụy Điển lần này, đoàn đại biểu Việt Nam mong muốn mở ra một giai đoạn mới cho quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống giữa hai nước: Rộng mở hơn, sâu sắc hơn, gắn kết hơn trên tất cả các lĩnh vực, cùng đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở hai khu vực và trên thế giới.

Với tinh thần đó, Thủ tướng dành thời gian chia sẻ về 3 nội dung chính: (1) Khái quát tình hình thế giới và khu vực hiện nay; (2) Định hướng phát triển của Việt Nam; (3) Tầm nhìn quan hệ Việt Nam – Thụy Điển trong kỷ nguyên mới.

Việt Nam – Thụy Điển cần chia sẻ và kết nối các nguồn lực

Theo Thủ tướng, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, thay đổi sâu sắc, toàn diện, nhiều vấn đề chưa có tiền lệ, vượt dự báo; về tổng thể thì hòa bình, nhưng cục bộ có chiến tranh; về tổng thể thì hòa hoãn, nhưng cục bộ có căng thẳng; về tổng thể thì ổn định, nhưng cục bộ có xung đột.

Trong quan hệ quốc tế hiện nay nổi lên 6 mâu thuẫn lớn: (i) Giữa chiến tranh và hòa bình; (ii) Giữa hợp tác và cạnh tranh; (iii) Giữa mở cửa, hội nhập và độc lập, tự chủ, bảo hộ; (iv) Giữa đoàn kết, liên kết và phân tách, phân tuyến, phân mảnh; (v) Giữa phát triển và tụt hậu; (vi) Giữa tự chủ và phụ thuộc.

Cùng với đó, theo Thủ tướng, trong kỷ nguyên mới kết nối và hội nhập sâu rộng – kỷ nguyên thông minh, công nghệ số và đổi mới sáng tạo, tương lai thế giới đang bị tác động mạnh mẽ bởi 3 yếu tố chủ đạo và được định hình, dẫn dắt bởi 3 lĩnh vực tiên phong.

3 yếu tố tác động chủ đạo là: (1) Sự phát triển bùng nổ của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là số hóa và trí tuệ nhân tạo (AI); (2) Tác động tiêu cực của các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống (biến đổi khí hậu, thiên tai, cạn kiệt tài nguyên, an ninh môi trường, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, an ninh mạng, già hóa dân số, tội phạm xuyên quốc gia…); (3) Xu hướng gia tăng phân tách, phân tuyến, phân cực trên một số lĩnh vực dưới tác động của cạnh tranh địa – chiến lược và địa – kinh tế trên toàn cầu.

3 lĩnh vực định hình, dẫn dắt, tiên phong là: (1) Phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; (2) Đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và cách mạng công nghiệp 4.0; (3) Phát triển nhân lực chất lượng cao và trí tuệ nhân tạo (AI).

Thủ tướng nhấn mạnh, thế giới đang nổi lên nhiều vấn đề mang tính toàn dân, toàn diện, toàn cầu mà không ai có thể làm một mình; cần tư duy, phương pháp luận và cách tiếp cận để giải quyết vấn đề thực tiễn phải mang tính toàn dân, toàn diện, toàn cầu; đòi hỏi tất cả các quốc gia, khu vực đề cao đoàn kết quốc tế, đề cao chủ nghĩa đa phương, luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hợp Quốc.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam và Thụy Điển cần tiếp tục cùng nhau hợp tác chặt chẽ, đề cao giá trị và gìn giữ hòa bình, giữ vững độc lập, tự chủ; thúc đẩy đoàn kết và hợp tác quốc tế sâu rộng, thực chất trên tinh thần thiện chí, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau, tuân thủ Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế. Bối cảnh mới đòi hỏi hai nước nỗ lực nâng cao khả năng tự chủ, tự cường, chia sẻ và kết nối các nguồn lực, cùng nhau ứng phó linh hoạt, hiệu quả hơn với các vấn đề đặt ra.

Tạo bước chuyển căn bản về tư duy phát triển

Chia sẻ định hướng phát triển của Việt Nam, Thủ tướng cho biết, về các yếu tố nền tảng, quan điểm phát triển, Việt Nam nhất quán tập trung xây dựng 3 yếu tố nền tảng: Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa; xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Việt Nam nhất quán quan điểm xuyên suốt: Giữ vững ổn định chính trị – xã hội, trật tự an toàn xã hội – an ninh – an toàn – an dân; lấy con người làm trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, là động lực và là nguồn lực quan trọng nhất của sự phát triển; không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Việt Nam tập trung thực hiện 6 chính sách trọng tâm:

Một là, phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự cường gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Hai là, phát triển văn hóa là sức mạnh nội sinh, nền tảng tinh thần của xã hội – “văn hóa soi đường cho quốc dân đi” – “văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”.

Ba là, chú trọng bảo đảm an sinh xã hội, không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

Bốn là, tập trung xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Năm là, thực hiện chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ; đa phương hóa, đa dạng hóa; là bạn tốt, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; vì mục tiêu hòa bình, hợp tác phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Trong bối cảnh quốc tế hiện nay, Việt Nam xác định vừa phải hợp tác, vừa phải đấu tranh, xác định đúng đối tượng đấu tranh và đối tác hợp tác; gác lại quá khứ, tôn trọng khác biệt, khai thác điểm đồng, hạn chế bất đồng, hướng tới tương lai. Chia sẻ thêm về lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Thủ tướng cho rằng công nghệ mang tính toàn cầu, nhưng trí tuệ nhân tạo phải của từng dân tộc, mỗi dân tộc phải có cơ sở dữ liệu của mình để có trí tuệ nhân tạo của mình.

Sáu là, bảo đảm quốc phòng, an ninh và đối ngoại là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân gắn với thế trận lòng dân vững chắc; thực hiện chính sách quốc phòng”4 không”.

Chia sẻ với những người bạn Thụy Điển về thành tựu Việt Nam đạt được sau gần 40 năm Đổi mới, Thủ tướng cũng nhấn mạnh những bài học kinh nghiệm quý báu: Không có gì quý hơn độc lập – tự do, nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nhân dân làm nên lịch sử, sự nghiệp cách mạng là của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; đoàn kết là sức mạnh vô địch, không ngừng củng cố, tăng cường đoàn kết (đoàn kết toàn Đảng, đoàn kết toàn dân, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế); kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế; sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Cùng với đó là những bài học kinh nghiệm từ thực tiễn những năm vừa qua: (1) Coi trọng thời gian, trí tuệ, sự quyết đoán kịp thời; nhìn xa, trông rộng, nghĩ sâu, làm lớn; vượt qua chính mình, vượt qua giới hạn bản thân; (2) Nắm chắc tình hình, bám sát thực tiễn, phản ứng chính sách chủ động, kịp thời, linh hoạt, hiệu quả; (3) Nguồn lực bắt đầu từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân, doanh nghiệp; (4) Phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt; với tinh thần biến không thành có – biến khó thành dễ – biến không thể thành có thể; (5) Càng áp lực thì càng phải nỗ lực – coi khó khăn, thách thức là cơ hội để thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và cấu trúc lại.

Về tầm nhìn, định hướng chủ đạo thời gian tới, Thủ tướng cho biết lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, đã đưa ra tầm nhìn mới – đó là phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam; nỗ lực phấn đấu thực hiện thành công hai mục tiêu chiến lược 100 năm: Đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến 2045 là nước phát triển, thu nhập cao.

Việt Nam đang tiếp đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược theo hướng thể chế thống thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh; tập trung triển khai cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và thực hiện các trụ cột: Đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; đẩy mạnh hội nhập quốc tế trong tình hình mới; xây dựng và thực thi pháp luật; phát triển kinh tế tư nhân; nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, chuyển từ đào tạo kiến thức sang đào tạo toàn diện, nhất là kỹ năng sống, phát triển phẩm chất, năng lực người học; đổi mới hệ thống y tế, chuyển từ khám chữa bệnh sang chăm sóc sức khoẻ toàn diện, liên tục, chú trọng y tế dự phòng, y tế cơ sở.

Thủ tướng nhấn mạnh, tinh thần đặt ra là tạo bước chuyển căn bản về tư duy phát triển, từ thụ động giải quyết công việc sang chủ động phục vụ người dân và doanh nghiệp, từ quản lý sang kiến tạo, từ hội nhập bị động sang hội nhập chủ động, từ cải cách phân tán sang đột phá toàn diện, đồng bộ và sâu sắc; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát.

Đề xuất 5 đột phá trong quan hệ Việt Nam – Thụy Điển

Về tầm nhìn mới cho quan hệ Việt Nam – Thụy Điển trong kỷ nguyên mới, trên nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác cùng có lợi, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị hai nước cần cùng nhau triển khai 5 đột phá, từ đó khai thác, tối ưu hóa nguồn lực phát triển, nâng cao tiềm lực đất nước, đời sống nhân dân hai nước, đóng góp vào hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Thứ nhất, đột phá trong quan hệ chính trị – ngoại giao, trên tất cả các kênh: Đảng, Nhà nước, Quốc hội và nhân dân. Phát huy những giá trị chung (yêu chuộng hoà bình, độc lập, sự chân thành, đề cao chủ nghĩa đa phương, đoàn kết quốc tế, tôn trọng luật pháp quốc tế…), sự tin cậy chính trị và tình hữu nghị sâu sắc giữa hai nước.

Thứ hai, tạo đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư và phát triển, tương xứng với tầm mức quan hệ và vị thế kinh tế của hai nước; kết nối hai nền kinh tế.

Thứ ba, đột phá về hợp tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, coi đây là động lực mới của hợp tác song phương. Hai nước cần khẩn trương triển khai, cụ thể hóa quan hệ Đối tác Chiến lược về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được thiết lập trong chuyến thăm này. Là một cường quốc về khoa học công nghệ, mong Thụy Điển tiếp tục hỗ trợ, đồng hành cùng Việt Nam trong công cuộc đột phá về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Thứ tư, tạo đột phá trong việc ứng phó, giải quyết các thách thức chung của các khu vực và toàn cầu; phát huy tinh thần “hợp tác – đối tác”. Thủ tướng cho biết vừa tham dự và phát biểu tại Hội nghị Đại dương lần thứ 3 của Liên Hợp Quốc (có sự tham gia của Thuỵ Điển và nhiều thành viên EU). Đặc biệt, Việt Nam và Thụy  Điển là hai quốc gia biển – biển là không gian sinh tồn, phát triển và an ninh, có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng; mong Thụy Điển tiếp tục hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực nghiên cứu, bảo vệ tài nguyên biển và phát triển kinh tế biển bền vững.

Thứ năm, đột phá trong giao lưu nhân dân, văn hoá, nghệ thuật, du lịch, hợp tác phát triển các địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân hai nước học tập, sinh sống ở sở tại; hỗ trợ đào tạo nhân lực chất lượng cao và đón nhận nhiều học sinh, sinh viên Việt Nam.

Xây dựng những công trình biểu tượng mới trong quan hệ song phương

Nhân dịp này, Thủ tướng cảm ơn Chính phủ và nhân dân Thụy Điển đã luôn quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng hơn 22.000 người Việt Nam tại Thụy Điển ổn định cuộc sống, hội nhập và đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế – xã hội của sở tại.

“Sau gần 6 thập kỷ đồng hành, hợp tác và phát triển, chúng ta có rất nhiều chuyện để kể, nhiều việc để nói, nhiều chương trình để hành động. Chúng tôi cam kết mãi mãi là người bạn thủy chung, đồng hành cùng Thụy Điển, các bạn cần gì, chúng tôi làm được gì sẽ làm hết sức mình. Chúng ta luôn tự hào về truyền thống tốt đẹp giữa hai nước, luôn đoàn kết, chia sẻ, hỗ trợ nhau khi khó khăn, cùng tiến bước, khai thác những thuận lợi của tình hình, bối cảnh hiện nay, xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc”, Thủ tướng phát biểu.

Thủ tướng mong muốn hai nước tiếp tục xây dựng những công trình biểu tượng mới trong quan hệ song phương, đặc biệt là hợp tác đào tạo nhân lực chất lượng cao với kỳ vọng sẽ có người Việt Nam học tập, nghiên cứu tại Thụy Điển trong tương lai có thể đạt giải Nobel.

Thủ tướng vui mừng được biết Đại học Kinh tế Stockholm có truyền thống hợp tác với Việt Nam, nhiều sinh viên Việt Nam đang học tập, nghiên cứu tại trường được yêu quý, quan tâm, chăm lo.

Thủ tướng đề nghị trường tiếp tục thúc đẩy hợp tác với Việt Nam trong nghiên cứu, giáo dục – đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm, phát triển đội ngũ giảng viên, xây dựng cơ sở vật chất, học liệu và dữ liệu.

Thủ tướng gợi ý Đại học Kinh tế Stockholm có thể kết nghĩa, hợp tác với một trường đại học tại Việt Nam, như Đại học Kinh tế quốc dân, góp phần phát huy những giá trị rất cốt lõi tương đồng giữa hai nước.

Hà Văn