Đó là ý kiến chỉ đạo của Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi tại Hội nghị tập huấn trực tuyến về công tác tư pháp khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 02 cấp do Bộ tưu pháp  tổ chức vào ngày 20/7. Hội nghị kết nối trực tuyến đến hơn 3.000 điểm cầu tại các xã trên cả nước.

Giúp cán bộ tư pháp địa phương hiểu sâu, làm đúng và xử lý công việc hiệu quả

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh nêu rõ, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, điều chỉnh địa giới hành chính, mở rộng không gian phát triển của từng địa phương đang đặt ra những yêu cầu mới đối với công tác tư pháp ở cả cấp tỉnh và cấp xã. Trong mô hình này, quyền hạn, trách nhiệm của từng cấp được xác định lại theo hướng tinh gọn, gần dân và sát thực tiễn hơn. Qua thực tiễn, việc thay đổi này cũng phát sinh những vướng mắc trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ, trong đó có cấp cơ sở – nơi trực tiếp thực hiện phần lớn thủ tục hành chính liên quan đến người dân và doanh nghiệp.

Trên cơ sở kết luận chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh tại Hội nghị trực tuyến với Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố về công tác tư pháp tại chính quyền địa phương 02 cấp (diễn ra vào ngày 11/7) và kiến nghị của các địa phương, Bộ Tư pháp đã chỉ đạo các đơn vị thuộc Bộ khẩn trương khảo sát, nắm bắt nhu cầu, nội dung, đối tượng tập huấn của các địa phương, xây dựng chương trình và triển khai tổ chức tập huấn những nội dung cần thiết cấp bách của công tác tư pháp địa phương với mục đích kịp thời cung cấp thông tin, hướng dẫn thực hiện những nhiệm vụ mới, nội dung mới trong tổ chức thực hiện công tác tư pháp địa phương.

Thứ trưởng nhấn mạnh, Hội nghị tập huấn được thiết lập điểm cầu đến các Sở Tư pháp và đặc biệt là trực tiếp hơn 3.000 điểm cầu đến cấp xã, với mong muốn bước đầu hướng dẫn trực tiếp thực hiện một số nhiệm vụ cần thiết của công chức tư pháp địa phương tại thời điểm hiện nay, góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giải quyết tốt hơn công việc của người dân tại cơ sở.

Đồng thời, ngoài phần trình bày chuyên đề, các đơn vị và địa phương trao đổi, thảo luận những khó khăn, vướng mắc trong thực tế giúp cán bộ tư pháp địa phương hiểu sâu, làm đúng và xử lý công việc hiệu quả trong thực tiễn.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh cũng thông tin thêm, Bộ đã tổng hợp các câu hỏi từ các nguồn kiến nghị, phản ánh khó khăn, vướng mắc do các Sở Tư pháp địa phương gửi về cho Bộ Tư pháp. Nội dung hỏi đáp đã được các đơn vị chức năng của Bộ Tư pháp, rà soát, biên tập thành Bộ hỏi đáp theo hướng ngắn gọn, rõ ràng và chính xác đăng tải lên Cổng Pháp luật quốc gia tại chuyên mục Phân cấp, phân quyền để kịp thời hướng dẫn cho địa phương trong thực hiện nhiệm vụ.

Thời gian tới, Bộ Tư pháp mong muốn tiếp tục nhận được các kiến nghị của các địa phương để Bộ hỏi đáp sẽ tiếp tục được bổ sung, phát triển thành Cẩm nang điện tử về công tác tư pháp địa phương.

Đẩy mạnh phổ biến, giáo dục pháp luật về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền

Hội nghị diễn ra trong 01 ngày với 5 chuyên đề cụ thể về: Phân cấp, phân quyền và nhiệm vụ ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) của chính quyền địa phương 02 cấp; quy trình ban hành VBQPPL của chính quyền cấp xã; trách nhiệm và nội dung kiểm tra, rà soát VBQPPL, xử lý vi phạm hành chính của chính quyền địa phương 02 cấp; trách nhiệm và quy trình giải quyết các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch, chứng thực, đăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài, kỹ năng sử dụng phần mềm giải quyết hộ tịch, hộ tịch liên thông, lưu trữ hồ sơ; trách nhiệm và quy trình giải quyết thủ tục hành chính, quy trình kiểm tra trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp tại chính quyền địa phương 02 cấp; trách nhiệm và quy trình giải quyết bồi thường nhà nước tại chính quyền địa phương 02 cấp.

Giới thiệu về những điểm mới về phân định thẩm quyền trong lĩnh vực hộ tịch, ông Nhâm Ngọc Hiển, Phó Cục trưởng Cục Hành chính tư pháp cho biết, về thẩm quyền mới của UBND cấp xã, bên cạnh việc đăng ký sự kiện hộ tịch thông thường, UBND cấp xã nay còn thực hiện đăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài, bao gồm các trường hợp liên quan đến công dân Việt Nam và người nước ngoài và khai thác Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, sử dụng dữ liệu để xác nhận thông tin hộ tịch và các nghiệp vụ liên quan.

Về phân định thẩm quyền, phân cấp và một số lưu ý trong hồ sơ giải quyết một số thủ tục về nuôi con nuôi theo quy định mới, ông Nhâm Ngọc Hiển cho biết, với việc giải quyết nuôi con nuôi trong nước, Giấy khám sức khỏe của người nhận con nuôi và của người được giới thiệu làm con nuôi trong nước do bệnh viện đa khoa hoặc phòng khám đa khoa hoặc trung tâm y tế khu vực cấp; đối với việc tiếp nhận hồ sơ, trường hợp người nhận con nuôi lựa chọn nộp hồ sơ không phải tại UBND cấp xã nơi có thẩm quyền giải quyết việc nuôi con nuôi, UBND cấp xã nơi tiếp nhận hồ sơ có trách nhiệm hỗ trợ người nhận con nuôi nộp hồ sơ đăng ký nuôi con nuôi trực tuyến đến đúng UBND cấp xã có thẩm quyền theo quy định.

Ngoài ra, về tình hình triển khai Hệ thống thông tin đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử, từ ngày 01/7/2025, Phần mềm đăng ký và quản lý hộ tịch mới chính thức được vận hành trên toàn quốc theo mô hình 02 cấp với một số nghiệp vụ cốt lõi. Hệ thống đã cung cấp hầu hết các nghiệp vụ hộ tịch cơ bản, đáp ứng nhu cầu đăng ký hộ tịch của người dân…

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi khẳng định, trong bối cảnh tổ chức chính quyền 02 cấp mới chính thức vận hành sẽ xuất hiện những vướng mắc trong quá trình vận hành mô hình mới cũng như ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.

Để hoàn thành các nhiệm vụ ngành Tư pháp từ nay đến cuối năm, Thứ trưởng đề nghị Thủ trưởng đơn vị thuộc Bộ, lãnh đạo các Sở Tư pháp rà soát các chương trình, kế hoạch, tập trung nguồn lực hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm của Bộ, ngành Tư pháp.

Đối với các đơn vị thuộc Bộ, Thứ trưởng đề nghị phối hợp với các địa phương kịp thời nắm bắt tình hình, tiếp nhận các phản ánh để tháo gỡ, giải đáp, hướng dẫn các địa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ mới về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực tư pháp khi tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.

Đồng thời, phối hợp đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, tập trung vào các quy định pháp luật về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền, quy trình, thủ tục hành chính cho cán bộ, công chức, viên chức và người dân để hiểu rõ và thực hiện đúng, đủ, thuận lợi.

Tiếp tục tăng cường quản lý nhà nước trong các lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng các dịch vụ công; tăng cường công tác phối hợp trong thực hiện công tác kiểm tra đối với hoạt động tư pháp tại địa phương, nhất là lĩnh vực bổ trợ tư pháp.

Cùng với đó, Thứ trưởng đề nghị các Sở Tư pháp tiếp tục tham mưu UBND cấp tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, bảo đảm nguồn lực cho việc thực hiện công tác tư pháp. Đặc biệt, đề nghị UBND cấp tỉnh quan tâm kiện toàn, bố trí cán bộ trực tiếp làm công tác tư pháp ở cấp tỉnh và cấp xã đủ về số lượng, có phẩm chất, năng lực để đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ tư pháp trong giai đoạn mới với số lượng nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền rất nhiều và yêu cầu rất cao.

Diệu Anh